GOGH, Vincent van

GOGH, Vincent van, holandski slikar (Zundert, 30. IV. 1853 - Auvert-sur-Oise, 29. VII. 1890). Od 17. godine radio u trgovini slika u Haagu i Londonu, zatim intenzivno crtao. Povremeno učio na akademijama u Haagu i Antwerpenu te kod holandskog slikara A. Mauvea (1881-83). Slikao je brabantske seljake (Izjelice krumpira), rudare, tkalce i ribare izražavajući tamnom skalom boja njihovu bijedu (1883-85). U Parizu pod utjecajem impresionista (1886-88) otkriva paletu čistih boja (Père Tanguy), koje na jugu Francuske primjenjuje u simbolici snažnih emocija (1880-90) slikajući krajolike (Voćnjak u Arlesu), cvijeće (Suncokreti), sunčana polja, čemprese i zvijezde (Čempresi pod noćnim nebom), portrete (Arležanka) i interijere (Noćna kavana u Arlesu). Autoportreti i oko 700 pisama bratu Théu potresna su svjedočanstva o životu začetnika evropskog ekspresionizma.

Krležin odnos prema Van Goghu izrazito je afirmati van; u Varijacijama na temu o umjetničkom stvaranju (Republika, 1959, 2-3) zapisao je: »Tamo gdje Van Gogh govori o crvenocrnoj tjeskobi, o stablu raskoljenom munjom, o suncu koje se rađa nad zlatnim žitnim poljem, o jednom priviđenju fantastičnog a opet sasvim običnog krajolika (...) gdje bjelina sunca okružena žutom aureolom svijetli nad čamotinjom izgubljena putnika, tamo je rečeno sve o ovim pitanjima, o kojima je potrebno progovoriti poetski, jer je takovo slikarstvo - poezija sama.«

BIBL. M. K.: Ekspresionizam, Eseji II, SDMKZ, sv. 19, Zagreb 1962.

M. Pet.