HUGO, Victor Marie

HUGO, Victor Marie, francuski pjesnik, dramatičar i romanopisac (Besançon, 26. II. 1802 - Pariz, 22. V. 1885). Predvodnik francuskog romantizma kao književnog pokreta. Tradicijski rojalist i katolik, postaje republikanac i vođa demokratske ljevice; dugogodišnji politički emigrant, koji se u Francusku vraća tek nakon pobjede republike. Vrlo plodan književnik, romantičar vizionarske, sveljudske retorike, ostavio je remek-djela u svim knjiž. rodovima. Uz mnogobrojne zbirke pjesama napisao drame Hernani, Cromwell i Marie Stuart, te romane Zvonar crkve Notre-Dame, Jadnici i Devedeset treća.

Poput drugih važnih imena svjetske književnosti, Krleža spominje Hugoa uglavnom kao primjer kojim potkrepljuje neku od svojih postavki. Pritom toga izrazito angažiranog pisca nikada ne odvaja od njegova političkog curriculuma. Pišući o Baudelaireu, a uza svu kritičnost drži ga ipak odlučujućim pjesnikom, blago ironizira Hugoa koji je, odjednom, »proglasio osnovnim preduslovom poezije pravo na senzibilitet«. Sa stanovitom superiornošću, K. nekim francuskim piscima ključnih godina XIX. st. predbacuje političku prevrtljivost, pa tako i Hugou, koji je »propovijedao metafizički kult srednjovjekovnih ideala (...) u konzervativnoreligioznom smislu«, da bi se, potom, proglasio »liberalom volterovskog tipa (...) progresivnim prosvjetiteljem«. Razloge Krležinu pomalo minorizirajućem stavu valja ipak potražiti u njegovu drukčijem, antiromantičnom shvaćanju humaniteta. Teško se oteti dojmu da Hugo, unatoč književnoj veličini, svojom bujnom retorikom i političkim osciliranjem iritira Krležu, kojemu je francusko XIX. st. vrlo blisko, te o Hugou govori kao o sebi ili o svom suvremeniku: »te su se tako oko naivnih Hugoovih premijera rasplamtjeli žestoki bojevi, jer su šeprtlje od nakostriješenih vlastodržaca nanjušile u tim stihovima miris jakobinstva«.

BIBL. M. K.: Lirika Ljube Wiesnera, Književna republika, 1927, knj. IV, br. 3-4; O stogodišnjici Baudelaireove smrti, Forum, 1967, 9-10; Eppur si muove, Djetinjstvo 1902-03 i drugi zapisi, SDMKZ, sv. 27, Zagreb 1972.

Ni. Pk.