NENADOVIĆ, Matija

NENADOVIĆ, Matija, prota, srpski vojvoda (Brankovina kraj Valjeva, 1777 - Valjevo, 29. XI. 1854). Sudjelovao je u oba srpska ustanka, istaknuta ličnost u političkom životu, bitno pridonio izgradnji državne vlasti u Srbiji. Ostavio je nedovršene Memoare, koji su važan izvor za povijest prvoga srpskog ustanka, te dnevnik o svojoj diplomatskoj službi u Beču. U eseju O stopedesetgodišnjici ustanka (Republika, 1954, 2-3) Krleža s oduševljenjem govori o Nenadoviću. Ističe da je on bio ne samo »genijalni« pisac nego i »prvi diplomat ustanka, intelektualno-moralna savjest seljačke rebelije« te da je za njega on »jedan od najmilijih i najpozitivnijih likova sveukupne južnoslovjenske historije«. Djelujući, piše K., on nije bio ni svjestan »da je on lično plamena, jasna misao revolucionarnog vulkana, (...) pilot, koji treba da povede ovaj sveslavenski tromi kontinent na trijumfalne pobjede«. Njegova diplomatska misija u Rusiji 1804. za Krležu je tipičan izraz ideje o sveslavenskoj uzajamnosti koja, međutim, s tadašnjim »slavenskim carskim Gigantom po zakonu boljarske tromosti« nije mogla biti realizirana.

Mo. St.